Πηγή: rwf.gr
Πώς ξεκίνησε; Πώς προέκυψε η ιδέα και πώς η ενασχόληση με τις μεταφράσεις;
Όλα ξεκίνησαν όταν έκανα το διδακτορικό μου στο Manchester στην Αγγλία και τότε άρχισα και ασχολιόμουν εθελοντικά με το Linux, ένα ελεύθερο λογισμικό σύστημα το οποίο αναπτύσσεται από εκατομμύρια εθελοντές προγραμματιστές σε όλο τον κόσμο. Και τότε για να αρχίσω να εμπλέκομαι με τις μεταφράσεις. Οπότε ξεκίνησα να μεταφράζω το Fedora, μια διανομή Linux που έχει γύρω στους 10 εκατομμύρια τελικούς χρήστες, στα ελληνικά. Με τον καιρό έγινα υπεύθυνος όλου του μεταφραστικού έργου, το οποίο περιλάμβανε γύρω στους χίλιους μεταφραστές παγκοσμίως και τότε πρόσεξα ότι δεν συνεργάζονταν πολύ αποδοτικά με τα υπάρχοντα εργαλεία και μου ήρθε η ιδέα να φτιάξω ένα καινούργιο εργαλείο λογισμικού, το οποίο θα τους βοηθάει να συνεργαστούν όλοι αυτοί οι χιλιάδες μεταφραστές για να μεταφράσουν αυτό το προϊόν. Αναπτύχθηκε με μια επιδότηση από τη Google τότε σε ένα καλοκαίρι και φάνηκε ότι υπήρχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και από άλλα έργα ελεύθερου λογισμικού και όταν αρχίσαμε να το παρουσιάζουμε σε διεθνή συνέδρια φάνηκε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, οπότε είπαμε, εντάξει, είναι ευκαιρία να κάνουμε κάποια επιχειρηματική προσπάθεια γιατί υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και από έργα ελεύθερου λογισμικού και από εταιρείες.
Πώς ξεκίνησε η εταιρεία;
Η εταιρεία ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2009, εδώ στην Πάτρα, και σύντομα, μέσα σε περίπου έξι μήνες, μεγάλωσε η ομάδα σε πέντε άτομα. Η εταιρεία έγινε κερδοφόρα μετά από κάποιες μεγάλες συνεργασίες που έκανε με την Intel και σήμερα απαριθμεί τα 6 άτομα. Έξι προγραμματιστές.
Με μικρό κεφάλαιο;
Ναι, ένα πολύ μικρό κεφάλαιο. Εστιάσαμε στο να κάνουμε την εταιρεία κερδοφόρα πολύ γρήγορα, βλέπαμε τα πράγματα θετικά, είπαμε ότι πρέπει να ξεκινήσουμε δυναμικά, πρέπει να έχουμε ένα μεγάλο όραμα και στοχεύσαμε να βρούμε γρήγορα πελάτες και πιθανούς επενδυτές και, εντάξει, όλο το εγχείρημα πέτυχε σχετικά γρήγορα.
Πώς πάρθηκε η απόφαση για την ίδρυση της εταιρείας;
Η όλη ιδέα για την έναρξη της εταιρείας ξεκίνησε όταν ακόμη έκανα το διδακτορικό μου και τότε είχα ένα πολύ μεγάλο δίλημμα που έχουν αρκετοί πιστεύω νέοι επιχειρηματίες, τουλάχιστον στον τομέα της πληροφορικής: να σταματήσουν το διδακτορικό τους, το οποίο συνήθως διαρκεί 4-5 χρόνια για να ιδρύσουν κάποια εταιρεία, να κάνουν ένα όνειρο πραγματικότητα στον τομέα της ανάπτυξης, παρά της έρευνας. Αυτό ήταν ένα μεγάλο δίλημμα και τελικά πήρα την απόφαση να σταματήσω το διδακτορικό μου για να κυνηγήσω αυτό τον στόχο και αυτό το όνειρο. Και στην αρχή φυσικά, όπως κάθε μεγάλη αλλαγή, μεγάλο σταυροδρόμι στη ζωή, έχεις διλήμματα –όπως είπατε κι εσείς. Και προφανώς προέκυψε και το κλασσικό δίλημμα του ότι η Ελλάδα, ας πούμε, σε ωθεί να μην κάνεις πολύ μεγάλα βήματα, πολύ μεγάλες αλλαγές, κάπως τα όνειρα είναι περιορισμένα ή ακούγονται ότι είναι κάποιου άλλου τα όνειρα, κάποιος άλλος θα τα κάνει πραγματικότητα. Δύσκολα μπαίνεις ας πούμε στη θέση ότι εσύ θα τα κάνεις πραγματικότητα. Αλλά με πολλή-πολλή ενθάρρυνση από γονείς, συγγενείς, φίλους και μερικούς πολύ καλούς συνεργάτες στην αρχή, το εγχείρημα ξεκίνησε δυναμικά.
Ποιο ήταν το σημείο καμπής;
Ένα μεγάλο, μεγάλο προφανώς σημείο καμπής ήταν όταν πήραμε τον πρώτο μας μεγάλο πελάτη… Ήταν σαν να μπαίνει μια καινούργια ταχύτητα στο κιβώτιο ταχυτήτων… Ξεκινάς με μια καινούργια επιτάχυνση μετά από αυτό. Ένα άλλο σημείο καμπής ήταν όταν γίναμε κερδοφόροι και η εταιρεία μπορούσε να σταθεί από μόνη της πια χωρίς να χρειάζεται επενδύσεις, δάνεια κλπ. Φυσικά, εντάξει, πρόσφατα η αναφορά της εταιρείας από τον πρωθυπουργό ήταν μια μεγάλη ώθηση ψυχολογική, αναγνώριση της δουλειάς που κάνουμε και της καινοτομίας που προσφέρουμε. Γενικότερα υπάρχουν κατά τακτά χρονικά διαστήματα, τέτοιες αλλαγές ας πούμε στον ρυθμό, οι οποίες είναι απαραίτητες σε κάθε μικρή εταιρεία ή ομάδα, η οποία προσπαθεί να κάνει κάτι το οποίο είναι μη συμβατικό, τέλος πάντων.
Προσδοκούσατε την επιτυχία;
Όχι απλά το περιμέναμε, ήταν και στόχος, δηλαδή ήταν μονόδρομος. Είχαμε πει ότι αυτό το σχέδιο θα υλοποιήσουμε, αυτοί είναι οι στόχοι που πρέπει να θέσουμε και θα φροντίσουμε να τους πετύχουμε. Μετρώντας τα αποτελέσματα στην πορεία και το κάναμε αυτό συνεχώς, δηλαδή κάθε ένα μήνα, ένα δυο-τρείς μήνες κοιτάγαμε την πρόοδό μας προς τους στόχους μας. Οπότε λίγο-πολύ οι στόχοι επιτεύχθηκαν ας πούμε με χειρουργική ακρίβεια μπορώ να πω, το οποίο σου δίνει, όπως είπα και πριν, ψυχολογική ώθηση να συνεχίσεις. Και συνεχίζουμε και με τον ίδιο τρόπο τώρα, δηλαδή δεν πρόκειται να σταματήσει εδώ πέρα, το εργαλείο, το λογισμικό, το προϊόν μας έχει σαν στόχο να αλλάξει τον τρόπο που γίνονται οι μεταφράσεις στον κόσμο. Και να επιτρέψει σε εκατομμύρια περισσότερους χρήστες να διαβάσουν το Internet και να χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές στη μητρική τους γλώσσα. Και αυτός είναι ο στόχος και εκεί προσπαθούμε να πάμε. Κι εκεί θα πάμε, δηλαδή, αν συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια.
Το όνειρό σας για το μέλλον;
Είναι το ίδιο λίγο πολύ που ξεκίνησε από την αρχή, είναι να φτιάξουμε κάτι, ένα προϊόν, το οποίο θα επαναστατήσει στον τρόπο που γίνονται κάποια πράγματα. Στον τομέα τον δικό μας είναι στον τρόπο που δημοσιεύεται το περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Το όνειρο λοιπόν είναι κάποια στιγμή το προϊόν να το χρησιμοποιούν πολύ μεγάλες εταιρείες, να μιλάνε μεγάλες εταιρείες σαν την Google π.χ. για το προϊόν μας, να το χρησιμοποιεί πάρα-πάρα πολύς κόσμος. Και το βλέπεις αυτό σιγά-σιγά, δηλαδή βλέπεις κάποια παιδιά σε χώρες, όπως η Ινδία να χρησιμοποιούν ένα λάπτοπ το οποίο έχει μεταφραστεί στα ινδικά χάρη στο προϊόν σου. Κι αυτός είναι ο στόχος ο τελικός, το να βλέπουμε αυτό το πράγμα σε πιο μεγάλη κλίμακα και λίγο πολύ να αλλάξουμε τον κόσμο μέσα από τον τομέα των μεταφράσεων και της διάθεσης προϊόντων, πολυγλωσσικών προϊόντων.
Πώς έγινε η επαφή με την Intel;
Το προϊόν ξεκίνησε να χρησιμοποιείται από κάποια έργα εθελοντικά, όπως είπα, ελεύθερου λογισμικού και άρχισε να γίνεται γνωστό στον κόσμο του ελεύθερου λογισμικού, του ανοιχτού λογισμικού, όπως λέγεται. Οπότε καθώς το παρουσιάζαμε σε διεθνή συνέδρια υπήρξε ενδιαφέρον γενικότερα. Κάποια στιγμή η Intel μάθαμε ότι άρχισε να το δοκιμάζει εσωτερικά για την ανάπτυξη ενός προϊόντος της που θα έμπαινε σε όλα τα laptops της, σε όλα τα netbooks, τα μικρά laptops. Ε, κάποια στιγμή τα βρήκαν λίγο σκούρα με κάποια πράγματα, οπότε μας έστειλαν ένα email και μας ρώτησαν πώς μπορούν να διορθώσουν αυτά τα πράγματα, τους είπαμε «μπορούμε να σας βοηθήσουμε εμείς, εμείς το φτιάξαμε αυτό το προϊόν, μπορούμε εμείς να σας υποστηρίξουμε». Και ξεκίνησε η συνεργασία από μια συμφωνία υποστήριξης. Ε, μετά κάναμε καινούρια συμφωνία για ανάπτυξη επιπλέον χαρακτηριστικών στο προϊόν μας, οπότε η Intel έγινε λίγο πολύ συνέταιρος στην ανάπτυξη του προϊόντος. Και η συμφωνία συνεχίζεται και ελπίζουμε να συνεχίζεται για πολύ καιρό ακόμα.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της εταιρείας ήταν γοργός;
Ναι, κάπως έτσι, ναι. Έτσι όμως γίνεται στον κόσμο των start-ups και του Internet.. Επειδή έχεις μια παγκόσμια αγορά και τα κανάλια επικοινωνίας, τα social media, όλα αυτά είναι στη διάθεσή σου, μπορείς πολύ γρήγορα να αλλάξεις κάποια πράγματα και σίγουρα χρειάζεσαι απλά έναν υπολογιστή, ένα γραφείο και μερικούς πολύ καλούς συνεργάτες για να το καταφέρεις. Οπότε λίγο-πολύ στη ζωή μιας start-up σαν την Indifex, αυτός είναι ο στόχος, να αναπτυχθείς γρήγορα, να προσφέρεις μια συγκεκριμένη αξία πάρα-πάρα πολύ γρήγορα και λίγο-πολύ να καινοτομήσεις. Και αυτό στον κόσμο των υπολογιστών γίνεται πολύ γρήγορα. Αντίθετα ας πούμε με τη φαρμακοβιομηχανία που χρειάζεται πολλά χρόνια για κάτι, ο ρυθμός ανάπτυξης του τομέα της πληροφορικής είναι πολύ πιο γρήγορος. Οπότε δεν έχει και πολύ περιθώριο. Πρέπει να καινοτομήσεις γρήγορα, τώρα, και να εστιάσεις στην καινοτομία σου και στα καινοτόμα χαρακτηριστικά του προϊόντος σου.
Δυσκολίες;
Δεν ήταν κάποιες στιγμές, ήταν και είναι γενικότερο το θέμα. Υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στην Ελλάδα που δεν σου επιτρέπουν να εστιάσεις στην ανάπτυξη του προϊόντος σου… Λογιστικά, φορολογικά, όλα αυτά χρειάζονται επιπλέον δουλειά από κάποιον επιχειρηματία και αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα. Επίσης, είναι λίγο δύσκολο κάποιες φορές να ξεκινήσεις και μόνος σου γιατί δεν υπάρχουν τα επενδυτικά κεφάλαια στην Ελλάδα να το κάνεις αυτό, οπότε, ναι, πέραν ας πούμε της γραφειοκρατίας υπάρχει και μια «πρακτική γραφειοκρατία» που είναι να μην μπορείς να επιταχύνεις με το ρυθμό που θες. Αλλά γενικότερα το αντιμετωπίζεις με χαμόγελο, με καλούς συνεργάτες, με καλούς λογιστές που μπορούν να σε βοηθήσουν να ξεφύγεις πιο γρήγορα και να εστιάσεις σε αυτό που μετράει, που είναι η ανάπτυξη του προϊόντος σου και της ομάδας.
Κατά την ίδρυση της εταιρείας αντιμετωπίσατε προβλήματα;
Προς μεγάλη μου έκπληξη η ίδρυση της εταιρείας δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα, δηλαδή τα ανέλαβε όλα η λογίστριά μας, αλλά υπάρχει ένα γενικότερο θέμα με τις αποδείξεις, πρέπει να μαζεύεις αποδείξεις, το ένα και τ’ άλλο, το οποίο προσθέτει ένα overhead μεγάλο, πολλή επιπλέον δουλειά που ό,τι και να κάνεις θα την υποστείς. Οπότε θα ήθελα να δω να αλλάζουν αυτά τα πράγματα, να απλοποιηθεί όλη η φορολογία και όλη η γραφειοκρατία γύρω από τα λογιστικά για μια επιχείρηση, ειδικά καινούρια, όπως εμείς. Γιατί όταν είσαι 4 άτομα το να ασχολείσαι ας πούμε 3-4 μέρες το μήνα με τα λογιστικά είναι αρκετά μεγάλη επιβάρυνση.
Όταν θέλεις να δικαιολογήσεις έξοδα, π.χ. τα φαγητά της εταιρείας, τις αγορές το ένα, το άλλο, πρέπει να μαζεύεις πολλή χαρτούρα, ενώ στην Αμερική και σε άλλες χώρες είμαι σίγουρος ότι είναι πιο απλά τα πράγματα σε αυτό τον τομέα.
Σκέφτεστε να μετακομίσετε στο εξωτερικό;
Το δεύτερο, για να είμαι ειλικρινής, όχι, γιατί εδώ βρήκαμε και όλους τους κύριους συνεργάτες που είναι και η ψυχή της εταιρείας. Αλλά σκεφτόμαστε, και σκεφτήκαμε και σκεφτόμαστε, κάποια στιγμή να μετακομίσουμε την εταιρεία στο εξωτερικό γιατί μια εταιρεία σαν την Indifex έχει σκοπό να αναπτυχθεί πολύ, να κάνει κάποια μεγάλα πράγματα και για να το κάνεις αυτό χρειάζεσαι επενδυτικά κεφάλαια, χρειάζεσαι ισχυρό management team, χρειάζεσαι αρκετά πράγματα που είναι λίγο δύσκολο να βρεθούν στην Ελλάδα. Οι συζητήσεις δηλαδή που είχαμε με επενδυτές ας πούμε στο εξωτερικό ήταν πολύ περισσότερες από αυτές που είχαμε στην Ελλάδα. Και πολλοί από τους επενδυτές, ειδικά όταν είναι στο Silicon Valley, στο San Francisco στην Αμερική, πολλοί σου ζητάνε να μετακομίσεις εκεί πέρα για να είσαι κοντά, να έχεις πολύ μεγαλύτερη αλληλεπίδραση με τον επενδυτή. Οπότε υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο κι ελπίζω, εύχομαι να μην χρειαστεί να το ακολουθήσουμε. Θα θελα δηλαδή να μείνουμε στην Ελλάδα, να βρούμε κάποιους τρόπους επένδυσης ας πούμε στην εταιρεία μας που να μας επιτρέψουν να μείνουμε στην Ελλάδα και ιδανικά και στην Πάτρα κιόλας γιατί είναι μια πολύ ωραία πόλη και έχει και πολύ καλούς μηχανικούς και ανθρώπινο δυναμικό.
Πώς κρίνεις το επίπεδο του ελληνικού ανθρώπινου δυναμικού;
Πιστεύω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πάρα πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι και γενικότερα νομίζω είναι από τις πρώτες χώρες σε αριθμό πτυχιούχων και ανθρώπων με διδακτορικά διπλώματα. Υπάρχουν πάρα πολύ καλοί μηχανικοί, προγραμματιστές στην Ελλάδα. Πάσχουμε λίγο, νομίζω, στον τομέα του management και του επιχειρείν, ανθρώπων δηλαδή που έχουν πετύχει, έχουν φτιάξει εταιρείες, έτσι ώστε μετά έρθουν και να σε βοηθήσουν και στη δικιά σου επιχείρηση. Κι αυτά υπάρχουν πιο πολύ σε καμιά πόλη σαν το Λονδίνο για παράδειγμα. Επίσης πάσχουμε στον τομέα των επενδύσεων, δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι και αρκετοί άνθρωποι με την τεχνογνωσία να πάρουν ένα προϊόν το οποίο έχει 5 πελάτες και να το κάνουν να έχει 50. Έχουμε κάποια έλλειψη εκεί πέρα. Βλέπω όμως ότι γίνεται καλή προσπάθεια και υπάρχουν νέοι επιχειρηματίες που το παλεύουνε, οπότε είμαι αισιόδοξος ότι αυτό το πράγμα θα αλλάξει στα επόμενα χρόνια.
Σας έχουν προσεγγίσει επενδυτές;
Έχουμε κάνει συζητήσεις με γύρω στους 8 με 10 επενδυτές, μεγάλους επενδυτές, venture capitalists, κάποιοι ήταν Έλληνες και μάλιστα μας έχουν γίνει και 2 προσφορές στο παρελθόν. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε βρει κάποιο καλό ταίριασμα με κάποιον, να ταιριάζουν τα χνώτα σου κι όλο το όνειρο ας πούμε, ο στόχος. Αλλά είμαστε και τώρα σε συζητήσεις με κάποιους και ελπίζω να βγει κάτι θετικό.
Η αναφορά του Παπανδρέου στην εταιρεία; Πώς αισθανθήκατε;
Ήταν Σάββατο βράδυ κι ήμουν εδώ 9 η ώρα στην εταιρεία και έγραφα κώδικα και μου στείλανε κάποια μηνύματα και, εντάξει, νόμιζα ότι μου κάνανε φάρσα. Μετά που μου τηλεφωνήσαν και κάποιοι, εντάξει άρχισα να λέω, αποκλείεται να έχουν συνεννοηθεί όλοι να μου κάνουν φάρσα. Και, εντάξει, σιγά-σιγά δηλαδή φάνηκε ότι ήταν αληθινό αυτό το πράγμα. Ήταν τεράστια η έκπληξη, δεν το περιμέναμε, με τίποτα δηλαδή. Το να έφτασε, ας πούμε αυτή η μικρή προσπάθεια που κάνουμε στα αυτιά του πρωθυπουργού είναι τεράστιο. Και τεράστια τιμή σίγουρα και αναγνώριση της δουλειάς μας. Αλλά εντάξει νομίζω ότι όταν μια επιχείρηση, μια ομάδα μιλάει για τη δουλειά της, πάει σε συνέδρια, την παρουσιάζει, γράφει online, στο Facebook, στο twitter, στον διαδικτυακό της τόπο, στο blog της, κάποια στιγμή τα νέα θα μαθευτούν για το τι κάνεις, τουλάχιστον στους ανθρώπους που παρακολουθούνε τις εξελίξεις. Και χαίρομαι δηλαδή που το επιτελείο ενός πρωθυπουργού, του πρωθυπουργού μας, έμαθε για την προσπάθειά μας, σημαίνει ότι το ψάχνουν. Και είναι πολύ θετικά αυτά τα νέα.
Έχει αλλάξει ο τρόπος που σας αντιμετωπίζει ο κόσμος στην Πάτρα από τότε;
Στην Πάτρα γενικότερα δεν επηρεάζουμε τόσο πολύ τα πράγματα για να αλλάξουμε το κλίμα. Κάποια μέσα μαζικής ενημέρωσης επικοινώνησαν μαζί μας και φάνηκε δηλαδή ότι προωθήσανε την όλη ιδέα ότι από την Πάτρα γίνεται αυτή η προσπάθεια. Και σίγουρα υπήρξε και καινούργιο ενδιαφέρον για καινούριους συνεργάτες να συνεργαστούμε.
Υπήρξε κάποια στιγμή που είπατε ότι θα τα παρατήσετε;
Όσο κι αν θα θελα να τα παρουσιάσω τα πράγματα ρόδινα, εντάξει, αυτό συμβαίνει κάθε δυο-τρείς εβδομάδες, είναι ένας κύκλος, ένα roller coaster όπως λένε, δηλαδή, κι ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα σταματήσει να γυρνάει ανάποδα πού και πού.. Αλλά εντάξει, δεν θα σταματήσει ποτέ, στη ζωή μιας start-up τέλος πάντων. Γιατί συνεχώς βάζεις καινούριους στόχους, καινούριες προκλήσεις, πιο μεγάλα πράγματα τα οποία είναι πάντα έξω από τη ζώνη άνεσής σου ας πούμε, πάντα νιώθεις ότι κάνεις κάτι το οποίο δεν είσαι καλός σε αυτό και πρέπει να τα καταφέρεις και διαβάζεις βιβλία, ρωτάς, από εδώ κι από εκεί. Οπότε γίνεται συνέχεια αυτό το πράγμα. Τη μια νιώθεις ο καλύτερος στον κόσμο γι’ αυτό που κάνεις και κάποια στιγμή λες «ωχ, αδιέξοδο». Αλλά αυτή είναι η ζωή μιας εταιρείας σαν την Indifex, συνέχεια βρίσκουμε λύσεις ας πούμε στα προβλήματα και προσπαθούμε να παρακάμπτουμε οποιοδήποτε εμπόδιο βρίσκεται. Κι αυτή είναι και η καθημερινότητα βασικά.
Κάτι που θα θέλατε να αλλάξει;
Η γραφειοκρατία… Νομίζω ότι οι επιχειρηματίες και οι Έλληνες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι έτσι είναι τα πράγματα και να πουν «ωραία, όμως μπορούμε να τα καταφέρουμε». Εγώ πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι πολύ τυχερή σε αυτά που έχει. Σίγουρα πολλά πράγματα χρειάζονται βελτίωση, αλλά καλό είναι να μην τα σκέφτεσαι και να εστιάζεις στα θετικά πράγματα και να βλέπεις πως μπορείς να αξιοποιήσεις τα θετικά πράγματα για να πας πιο μπροστά. Για παράδειγμα ας πούμε στην Ελλάδα οι απαιτήσεις, οι οικονομικές απαιτήσεις για να φτιάξεις μια εταιρεία είναι μικρότερες απ’ ότι στην Αμερική και στο Σαν Φρανσίσκο. Οπότε έχεις ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα απέναντι στις αμερικάνικες ας πούμε start ups. Οπότε τουλάχιστον εμείς αυτό κάνουμε και νομίζω ότι είναι μονόδρομος να εστιάζεις στα θετικά, να θυμίζεις στον εαυτό σου συνεχώς γιατί το κάνεις.. να βλέπεις την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων και να κοιτάς μπροστά γενικότερα.
Η ελπίδα θεωρείς ότι είναι στα χέρια μας;
Εντάξει, εγώ το πιστεύω ακράδαντα αυτό. Είναι επιλογή ζωής βασικά κατά τη δικιά μου γνώμη και πρέπει να ξεπεράσουμε κάπως την όλη ιδέα ας πούμε της μιζέριας που υπάρχει στην Ελλάδα, και αυτό που είπαμε και πριν, να κοιτάς μπροστά και να βλέπεις θετικά τα πράγματα.
Θα μας μιλήσεις λίγο και για την έννοια του ελεύθερου λογισμικού, την οποία υποστηρίζετε;
Το ελεύθερο λογισμικό είναι κάπως μια αντίδραση στον τρόπο που παράγεται το λογισμικό με την εξής έννοια. Στον πραγματικό κόσμο ο ανταγωνισμός λειτουργεί με έναν πολύ ωραίο τρόπο. Μια αυτοκινητοβιομηχανία για παράδειγμα μπορεί να πάρει το αντίπαλο, το ανταγωνιστικό αυτοκίνητο να το ανοίξει, να δει πως είναι από μέσα τα πράγματα και να το βελτιώσει. Κι έχουμε καταλήξει μέσα σε 100 χρόνια τα αυτοκίνητα να έχουν εξελιχθεί σε τεράστιο βαθμό σε σχέση με πριν μόλις 100 χρόνια. Στον τομέα του λογισμικού τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η φύση του λογισμικού και το πώς δημιουργείται το λογισμικό δεν επιτρέπει στην μια εταιρεία να ανοίξει από κάτω από το καπό και να δει πως είναι φτιαγμένο το λογισμικό, δηλαδή να δει το αρχιτεκτονικό σχέδιο ας πούμε του λογισμικού. Οπότε το ελεύθερο λογισμικό φτιάχτηκε για να προστατεύσει αυτό το πράγμα, κάτι σαν αντίδραση στο μονοπώλιο που έχει δημιουργήσει η μέχρι τώρα ανάπτυξη του λογισμικού. Για παράδειγμα ας πούμε η Microsoft έχει προφανώς δημιουργήσει ένα τεράστιο μονοπώλιο. Και είναι κάπως περίεργο το πόσο μέσα σε τόσα λίγα χρόνια κάποιος κατάφερε ιδρύοντας πραγματικά ένα πολύ καλό προϊόν να γίνει ο πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου.
Είναι κάπως σαν να μην ισορροπεί, τουλάχιστον στο δικό μου το μυαλό. Το ελεύθερο λογισμικό λοιπόν βοηθάει τη μια εταιρεία να παίρνει τον κώδικα της άλλης, να τον βελτιώνει και να τον διαθέτει πάλι ελεύθερα. Είναι υποχρεωμένη να τον κρατήσει ανοικτό. Οπότε υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του ανταγωνισμού που η μια εταιρεία βοηθάει την άλλη για να πάει μπροστά το λογισμικό. Κι έτσι κατάφερε το Linux μέσα σε τόσα λίγα χρόνια να μπορεί να ανταγωνιστεί ένα μονοπώλιο, ένα προϊόν που αποτελεί μονοπώλιο σαν τα Windows, ή ο Mozilla Firefox να φτιάξει έναν πλοηγό που είναι ακόμα καλύτερος από τον Internet Explorer. Αν δεν ήταν, δηλαδή, το ελεύθερο λογισμικό δεν θα τα κατάφερνε.
Τώρα στη δικιά μας επιχείρηση, το ίδιο το προϊόν μας είναι ελεύθερο λογισμικό. Και μας βοήθησε πάρα πολύ αυτό να πετύχει η εταιρεία ο,τι έχει πετύχει μέχρι σήμερα. Γιατί καταφέραμε μεγάλες εταιρείες να εμπιστευτούν την εταιρεία μας και το προϊόν μας γιατί έτσι κι αλλιώς ήταν ανοικτό, οπότε μπορούσαν να το πάρουνε, να το ανοίξουν, να το δούνε, ήταν δωρεάν έτσι κι αλλιώς. Η online κοινότητα ελεύθερου λογισμικού αγκάλιασε το προϊόν κι άρχισε να το χρησιμοποιεί πολύ έντονα, οπότε έγινε ένα δωρεάν μάρκετινγκ ας πούμε γύρω από το προϊόν. Και το πιο σημαντικό, έγινε δοκιμή του, ανάπτυξή του, βελτίωσή του, πήραμε σχόλια από τους χρήστες.
Οπότε ήταν νευραλγικής σημασίας για τη δικιά μας εταιρεία, για την Indifex το ελεύθερο λογισμικό. Πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό στον τομέα της πληροφορικής το ελεύθερο λογισμικό και πιστεύω ότι ολοένα και περισσότερο θα γίνεται σχετικό και θα έχει σημασία τα ερχόμενα χρόνια. Και θα το δούμε σε κινητά τηλέφωνα πολύ περισσότερο, σε φορητές συσκευές γενικότερα, μέσα σε αυτοκίνητα κλπ. Και φαίνεται δηλαδή ότι διεισδύει ολοένα και περισσότερο, το ξέρουμε και προσωπικά γιατί, εμείς σαν εταιρεία γιατί η Intel βγάζει κάποια προϊόντα τα οποία μεταφράζονται με το δικό μας προϊόν τα οποία θα καταλήξουνε μέσα στα αυτοκίνητα, η ΝΟΚΙΑ θα βάλει το Linux σε κινητά τηλέφωνα που θα ανταγωνιστούνε το iPhone κλπ. Οπότε λίγο πολύ είναι μονόδρομος και είναι αναπόφευκτο να γίνει ολοένα και πιο γνωστό και σχετικό και χρήσιμο.
Θα μας εξηγήσετε στην πράξη, θα μας δώσετε ένα παράδειγμα για το πώς λειτουργεί το λογισμικό;
Εδώ μπορούμε να δούμε ένα από τα προϊόντα τα οποία μεταφράζονται με το δικό μας το εργαλείο, είναι της Creative Commons, του μη-κερδοσκοπικού οργανισμού που έχει τις άδειες χρήσης για μη-ανοιχτό περιεχόμενο κι αυτή είναι η σελίδα με την οποία διαλέγεις την άδεια χρήσης για το περιεχόμενό σου. Βλέπουμε ότι είναι στα Αγγλικά και βλέπουμε εδώ ότι υπάρχουν αρκετές άλλες γλώσσες διαθέσιμες κι αν διαλέξουμε τα Ελληνικά, για παράδειγμα, η σελίδα ξαναφορτώνεται στα Ελληνικά. Λοιπόν, αυτή ακριβώς η σελίδα μεταφράζεται με το δικό μας προϊόν και θα το δούμε ακριβώς τώρα. Στο www.transifex.net, βλέπουμε το έργο μετάφρασης της Creative Commons, συγκεκριμένα το προϊόν License Chooser, το οποίο είναι η σελίδα όπου διαλέγουμε την άδεια. Και βλέπουμε εδώ όλες τις γλώσσες στις οποίες είναι διαθέσιμο το προϊόν αυτό.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι υπάρχουν και τα Ελληνικά, που είναι σχεδόν μεταφρασμένα, υπάρχει μόνο μια πρόταση αμετάφραστη. Και βλέπουμε ότι είναι διαθέσιμο σε πάρα πολλές γλώσσες. Βλέπουμε μάλιστα ότι κάποιες είναι λιγότερο μεταφρασμένες. Λοιπόν και μπορούμε να δούμε ακριβώς πώς γίνεται η μετάφραση: εδώ δεξιά έχει κάποιες επιλογές ο μεταφραστής, μπορεί να κατεβάσει το αρχείο μετάφρασης, να το κλειδώσει για να δείξει στους άλλους ότι μεταφράζει κλπ. Και κάνοντας κλικ σε ένα από τα εικονίδια αυτά μπαίνεις στο εργαλείο της online μετάφρασης. Εδώ βλέπουμε τη μετάφραση σε «εσπεράντο» και βλέπουμε μία-μία τις προτάσεις που πρέπει να μεταφραστούν στα αριστερά στα αγγλικά και δεξιά έχει την επιλογή ο χρήστης να μεταφράσει αυτή την λέξη, αυτή την πρόταση στη γλώσσα του. Λοιπόν, οπότε, μία-μία κάνει τη μετάφραση, μάλιστα μπορεί να χρησιμοποιήσει τον κεραυνό για να μεταφράσει μέσω του Google Translate αυτόματα.
Κι όταν τελειώσει ο μεταφραστής στέλνει τις μεταφράσεις στο σύστημά μας και μια φορά την εβδομάδα ή όποτε θέλει, ο ιδιοκτήτης του creativecommons.org τραβάει τις μεταφράσεις και τις βάζει live στο site. Οπότε με αυτόν τον τρόπο η Creative Commons αξιοποιεί μια online κοινότητα 200 μεταφραστών περίπου για να μεταφράσει τον ιστότοπό της σε πολλές γλώσσες. Κάτι παρόμοιο χρησιμοποιεί και η NOKIA, μια παρόμοια σελίδα δηλαδή υπάρχει και για τα προϊόντα της ΝΟΚΙΑ, αυτό το κινητό συγκεκριμένα το οποίο προορίζεται να ανταγωνιστεί το iPhone την επόμενη χρονιά. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το κεντρικό μενού έχει αρκετές λέξεις που προφανώς πρέπει να μεταφραστούν σε διάφορες γλώσσες. Και όλες αυτές οι εφαρμογές και το μενού αυτό που βλέπουμε και αυτή η εφαρμογή εδώ που είναι το πληκτρολόγιο για κλήσεις μεταφράζεται με το δικό μας προϊόν. Οπότε ο χρήστης μπορεί να πάει στις ρυθμίσεις και να διαλέξει από το μενού Languages να διαλέξει κάποια άλλη γλώσσα, εδώ συγκεκριμένα, και να επιλέξει το κινητό του να είναι σε κάποια άλλη γλώσσα κι όλα τα αλφαριθμητικά, όλα τα κείμενα μέσα στο κινητό μεταφράζονται σε αυτήν τη γλώσσα. Κι επιπλέον μεταφράζονται και τα user manuals, τα εγχειρίδια χρήσης του κινητού αλλά και ο ίδιος ο ιστότοπος που προωθεί το προϊόν της NOKIA μέσω του εργαλείου μας.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η διάθεση ενός προϊόντος στη μητρική γλώσσα του χρήστη;
Όταν είναι μια προσωπική συσκευή όπως ένα κινητό ή ένα βιβλίο σε ένα δημοτικό σχολείο ή για παράδειγμα το ‘one lap top per child’, αυτός ο μαθητικός υπολογιστής των εκατό ευρώ, αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό να είναι στη μητρική γλώσσα ενός παιδιού, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορεί να την χρησιμοποιήσει πολύ πιο καλά, να το μάθει και να δεθεί γενικότερα με τον υπολογιστή αυτόν, που στην περίπτωση αυτού του μαθητικού υπολογιστή είναι πάρα πολύ σημαντικό το παιδί να δεθεί και να το δει σαν κάτι δικό του. Φανταστείτε τα βιβλία ας πούμε του δημοτικού να ήταν σε μια ξένη γλώσσα. Και μάλιστα αρκετά έργα του ‘one lap top per child’ μεταφράζονται κι αυτά μέσω του προϊόντος μας.
*Ο Δημήτρης Γλέζος είναι διευθυντής της INDIFEX
http://www.rwf.gr/1360/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%8D%CE%BE%CE%B5%CE%B9%CF%82/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%BB%CE%AD%CE%B6%CE%BF%CF%82/
